اراده و اداره
تنها نیت خالص و اراده و انگیزه‌ی قوی برای انجام موفقانه یک عمل کافی نمی باشد؛ بلکه لازم است که اداره و برنامه ریزی دقیق نیز صورت بگیرد، این حقیقتی است که هم در عرصه‌ی عبادات و هم در میدان دعوت و اصلاح و حتی در راستای زندهگی اقتصادی و اجتماعی از جانب تعداد زیادی از ما مسلمانان مورد بی توجهی و کم مهری قرار می گیرد.
اراده و اداره کلماتی با حروف نزدیک به هم اما با مفاهیم و دلالت های متفاوت و جدا از هم، برای انجام درست و موفقانه‌ای هر عمل از اساسی ترین مفاهیم زندگی است که به هیچ صورت نمی توان از آن چشم پوشی کرد؛ لازم است که همزمان با داشتن اراده و انگیزه، توانایی های اداری را که به صورت اکتسابی و تجربی حاصل می شود نیز فراچنگ آوریم.
هرچند این حقیقت را آموخته ایم که در میدان عبادات و انجام شعایر دینی تنها نیت کفایت نمی کند بلکه باید شکل و قالب عبادت را نیز حسب رهنمود های شرعی بیاموزیم و بکار بندیم تا عمل ما یک عمل صالح و خدا پسندانه قلمداد شود؛ اما متاسفانه در سایر عرصه های زندگی بخصوص میدان دعوت و اصلاح و یا تعلیم و تربیه، تنها به اخلاص و اراده‌ی افراد اکتفا کرده و توانایی های اداری را نادیده می گیریم و فقط با محض داشتن اخلاص و اراده به کار، مسئولیت های بزرگی را تحویل بعضی از افراد داده که با سوء مدیریت، شکست های سختی را به تجربه می نشیند و نیت پاکش زیر سوال رفته و انگیزه و اراده اش نیز به سستی می گراید!
ما امتی هستیم که ایجاد انگیزه و زنده کردن اراده های خیر در وجود انسان ها از جمله رسالت های ما می باشد و از جانب دیگر مفهوم عبادت در فرهنگ ما به اندازهی گسترده است که حتی یک تبسم ما هم بی پاداش نمی ماند، و امتی که این دو ویژهگی را دارد هرگز بی انگیزه و بی اراده و بی هدف شده نمی تواند؛ بنابراین آنچه امروز ما مسلمانان کم داریم اراده و انگیزه نیست؛ ولی آنچه کم داریم، مهارت ادارهی انگیزه ها و استعداد ها و منابع است؛ ولی متاسفانه تا هنوز هم نتوانستیم خود را قناعت بدهیم که به تجارب بشری در عرصه های مدیریت واداره نیاز داریم و هر دانشی که ما را در تحقق بهتر رسالت های ما یاری می رساند گمشده‌ای ماست و از هرکس دیگر برای فراچنگ آوردنش سزاوار تریم!
ناگفته نباید گذاشت که این بی توجهی ناشی از دین داری ما نیست بلکه ناشی از عدم درک و فهم درست مفاهیم دینی و بی خبری از زندگی عملی پیامبر«ص» می باشد؛ زیرا کسی که به شیوه های استخدام افراد توسط رسول الله «ص» در عرصه های مختلف دقت و توجه کند، برایش روشن می شود که مسئله اداره و مدیریت نزد مصطفی«ص» چقدر اهمیت داشته که هیچ گاه نشده ایشان مدینه را به قصد هدفی ترک کنند و کسی را جانشین خویش نسازند و اتفاق نیفتاده که این جانشین در همه اوقات یک شخص معین باشد؛ هرگز بلکه در هر سفر جانشینی داشتند و این اشخاص نیز نظر به شرایط و اوضاع از هم دیگر متفاوت و چهره های گوناگونی بوده اند، و مهمتر ازاین اگر کسی آمده و تقاضای منصبی را نموده؛ ولی توان آن را نداشته پیامبر«ص» نپذیرفته و همیشه کار را به اهلش می سپرده اند.
حال پرسش این است که چرا ما مسلمانان با مهارت های زندگی امروز و شیوه های جدید اداره و و مدیریت و یا بهتر بگویم دانش و علم اداره اهمیت چندانی نمی دهیم؟ شاید یک پاسخ همان باشد که ما از میزان توجه دین و پیامبر«ص» نسبت به این امر بی خبر ماندیم! در کنار این، شاید بی خبری نسبت به علم اداره و اهمیت آن و نقش نظام و سیستم در تحقق اهداف با کمترین تلاش و امکانات اندک یکی دیگر از اسباب باشد! و شاید هم بعضی از ما آموختن علم اداره را کاری مشکل تلقی کرده و یا هم تصوراین است که نظم و اداره کار ها را پیچیده ساخته و دست و پاگیر می شود و یا هم موفقیت یک برنامهی از قبل برنامه ریزی نشده را دلیل بر موفقیت دایمی کار های بی نظم و بی اداره بدانیم و یا هم به بهانه اخلاص و توکل بر الله متعال، از زیر بار نظم و اداره فرار می کنیم!
به هر روی گریز ما از نظم و اداره هر دلیلی که داشته باشد، یک چالش بزرگ است و ما نیازمندیم تا با این چالش مقابله کنیم و تحقیقات جدی و علمی را در زمینه روی دست گرفته نتایج آن را برای استفاده های بهتر عمومیت بخشیم؛ اما بصورت اجمالی راه کار های که ما را در این میدان کمک می کند، یکی همان آگاهی از اهمیت علم اداره و نقش آن در تحقق اهداف بزرگ با کمترین هزینه و کمترین تلاش است. دوم به دست دادن معلومات دقیق از میزان موفقیت کسانی که با انگزه های مادی؛ اما مدیریت سالم توانسته اند برای مردم خود دست آورد های بزرگ انسانی به ارمغان بیاورند.
سوم به اجرا در آوردن بعضی از مهارت های اداری جدید در کار ها و فعالیت ها و اثبات عملی اهمیت اداره و نقش آن در بلند بردن میزان دست آورد ها و تهیه گزارش های تصاعدی فعالیت ها و ارائه آمار و ارقام روز افزون دست آورد ها در پرتو نظم و اداره، از جمله مهمترین راه کار های می باشد که می تواند در کنار قانع نمودن افراد به نظم و اداره انگیزه های کاری را نیز در وجود ایشان زنده گردانیده و اراده های شان را همیشه استوار و متین نگهدارد و ما –انشاء الله- شاهد نسلی باشیم که اراده و اداره را لازم و ملزوم یک دیگر دانسته با اخلاص و انگیزه کامل، زمان، سرمایه، استعداد و تمام منابع مادی و معنوی خویش را جهت بلند داشتن پرچم توحید آگاهانه اداره نمایند.
