بهداشت چشم
- فروغ اندیشه
- مقالات معلومات عمومی

بهداشت چشم
دکتور شمس الحق «سلیم» متخصص و جراح چشم
هر انسانی برای بهتر زیستن باید از تمام نعمت های الهی به درستی استفاده کند و در حفظ و نگهداشت آن بخوبی بکوشد، از آنجمله نعمت بینایی است که اگر به درستی از این نعمت مراقبت نگردد ممکن است از دست برود و فرد مجبور باشد بقیه عمرش را بدون این نعمت زندگی کند.
چشم از اعضای بسیار مهم وجود انسانی است که 85% از ارتباطات انسان را با محیط ماحولش فراهم می آورد و هر انسانی دوست دارد تا لحظات اخیر زندگیش از این ارتباط محروم نماند، لذا برای حفاظت از این داشته پرقیمت باید یک سلسله نکات را مراعات نمود تا بینایی با سهل انگاری و بیهوده گی از دست نرود:
مراقبت های چشمی نزد کودکان:
- انجام معاینات بینایی سنجی: در کشورهای مترقی، معمولا اطفال در ابتدای مکتب تحت معاینات مختلف صحی از آن جمله معاینات بینایی سنجی قرار می گیرند تا اگر طفل دچار اختلالی در سیستمی بینایی باشد، سریعتر تشخیص شده و برای تداویاش اقدام گردد، بخصوص اگر طفل دچار انواع مختلف تنبلی چشم باشد، باید هرچه عاجل به تداوی درمان آن اقدام گردد؛ زیرا برای درمان این عارضه فقط تا هشت سالگی فرصت است.
- دور نگه داشتن اشیاء نوک تیز از دسترس کودکان، در هنگام خیاطی، خوردن میوه جات، مشق نوشتن برادران و خواهران بزرگتر و …
- جلوگیری از اجرای بازیهای خطرناک بخصوص بازیهایی که به شکل پرتاب اشیاء انجام می شود و جایگزین نمودن بازیهای سالم بجای آن.
- عدم استفاده کودکان از مواد منفجره ای چون پتاقی.
- عدم استفاده از تفنگهای پلاستیکی که مرمی فیر می کنند بخصوص آنهایی که دارای بُرد بالا هستند.
مراقبت های چشمی نزد نوجوانان و جوانان:
- اطمینان از سالم بودن چشمها با اجرای معاینات چشمی یکبار در هر ده سال از دوره زندگی (در صورتیکه فرد سالم باشد).
- مراجعه به دکتور چشم در صورت ایجاد خستگی یا سردردی در هنگام مطالعه و خیاطی؛ و یا مغشوش دیدن تخته تدریسی در مکتب.
مراقبت های چشمی نزد کهنسالان:
- استفاده از عینک مطالعه برای کسانی که در نزدیک بینی به مشکل روبرو شده اند، این عارضه معمولا بعد از سن 40 سالگی شروع می شود، اما هیچ خطری را متوجه چشمها نمی سازد.
- بین سن 40 تا 50 سالگی هر 5 سال یک بار، و بعد از سن 50 سالگی هر دو سال یک بار معاینات چشمی باید انجام شود، البته این برای کسانی است که سالم اند و چشمهایشان به کدام مرضی گرفتار نشده است. این معاینات برای این است که اگر فرد به کدام مرض چشمی گرفتار گردد به موقع تشخیص شده و قبل از اینکه فرصت از دست برود به تداوی اش اقدام صورت گیرد.
- کسانی که گرفتار امراض چشمی می باشند باید با توصیه دکتور معالج خود فواصل معاینات چشمی خویش را تعیین نمایند.
- یک تعداد از امراض در سنین کهنسالی شایع اند که مهمترین شان آب مروارید (کترکت) و آب سیاه (گلوکوم) است، که اولی فرد را به کوری قابل برگشت و دومی به کوری غیرقابل برگشت دچار می سازد، لذا آگاهی افراد از داشتن یا نداشتن این امراض بسیار حائز اهمیت است. احتمال مصابیت فرد به این امراض بخصوص در ایام کهنسالی بالا می رود.
مراقبت های عمومی:
رعایت نکات زیر در حفاظت از بینایی مهم است:
- صورت و چشمها را زیاد بشویید زیرا شستن صورت و چشمها یکی از استراتیژی های بین المللی در تداوی بعضی امراض چشمی چون «تراخم» است.
- در هنگام وضو گرفتن سعی کنید آب را خوب به چشمها برسانید تا گرد و غباری که چشم را آزار می دهد شستشو گردد.
- در هنگام تماشای تلویزیون سعی کنید حداقل 3 متر با تلویزیون فاصله داشته باشید.
- استفاده از غذاهای دارای ویتامین؛ بخصوص ویتامین آ(A.( این ویتامین در خوراکی های مانند: ماهی، جگر و سبزیجات تازه چون کاهو و اسفناج به وفور وجود دارد.
- محافظت چشمها در مقابل شعاع ماورای بنفش خورشید با استفاده از عینک های فوتوکروم.
- مطالعه در نور کافی و غیرآزار دهنده.
- هرگز در هنگام آفتاب گرفتگی (با وجود آنکه چشمها توان آنرا دارند تا به طرف خورشید نگاه کنند) به سوی نور خورشید ننگرید زیرا سبب آسیب شدید به بینایی چشم می گردد.
- چشم سالم نیاز به هیچ قطره یا محلول شستشویی ندارد لذا تا دچار عارضه چشمی نمی گردید نیاز به داروی چشمی ندارید.
- در صورت روبرو شدن به عارضه چشمی، دارو را خودسرانه تهیه ننمایید بلکه اینکار حتما با تجویز چشم پزشک صورت گیرد.
- داروی چشمی که برای شما تجویز شده مخصوص مریضی شماست لذا از استفاده آن در چشم سایرین ولو در موارد به ظاهر مشابه اجتناب کنید.
مراقبت های خاص:
- برای کسانی که در صبح زود، هنگام طلوع آفتاب سر کار می روند توصیه می گردد در صورتیکه رو به خورشید حرکت می کنند از کلاه پیک دار یا عینک آفتابی استفاده کنند. نور کم رنگ خورشید در این هنگام با وجودیکه می تواند آزار دهنده نباشد اما برای چشمها مضر است.
- در هنگام رانندگی، هرگز در مقابل نور آفتاب مقاومت نکنید بلکه سایبان چشمی را در مقابل چشم ها بکشید با اینکار هم چشم ها راحت می گردند و هم نقطه بینایی چشم از خطر سوختگی نجات می یابد. نوری که روی بانت موتر می تابد و از پایین روی چشم های راننده انعکاس می نماید نیز می تواند مضر و اذیت کننده باشد، برای حفاظت از این نور می توانید از عینک های آفتابی (پولارایزد) استفاده کنید.
- فلزکاران در هنگام جوشکاری یا تراشکاری حتما از عینک های محافظ استفاده کنند تا از اصابت نرمه های آهن به چشم شان جلوگیری گردد و همچنین سطح چشم شان از سوختگی نجات یابد.
- افرادی که با باطری های تیزابی سرو کار دارند در هنگام حمل و نقل و یا باز و بسته نمودن بطری حتما از عینک محافظ استفاده کنند تا در صورت رو برو شدن با ترکیدگی باطری، چشم هایشان از آسیب محفوظ بماند.
- خانم های خانه از استفاده دیگ های بخاری که به درستی کار نمی کنند یا دچار عارضه شده اند، اجتناب کنند، زیرا انفجار دیگ بخار در هنگام پخت و پز بیشترین آسیب را به سر و صورت و بخصوص چشمها وارد می کنند.
روزانه عده زیادی از آقایان و خانمها بخاطر بی احتیاطی در دو مسئله فوق الذکر به سوختگی شدید چشمی روبرو می شوند و حتی متاسفانه بعضی شان چشم ها و در نتیجه بینایی شان را برای همیشه از دست می دهند.
- عدم مالش دایمی چشم ها در مریضانی که دچار خارش مداوم چشمی هستند و بکار بردن روشهای جایگزینی که توسط دکتوران چشم توصیه می گردد.
- کسانی که مبتلا به دیابت و فشار خون اند باید تحت معاینات منظم چشمی قرار بگیرند.
هوالشافی والله المستعان
