ضعف و سستی ارتباط با آفریده‌گار هستی
ضعف و سستی ارتباط با آفریده‌گار هستی
سلوکیات و روش‌های اشتباهی که مانع راه دعوت می‌شود
نگارنده: استاد محمد عبده
برگردان: نعمت الله سبحانی
از سلوکیات اشتباهی که دعوتگر به آن دچار می‌شود، سردی و سستی ارتباطش با الله سبحان میباشد. در حالی که نخستین چیزی که اسلام از دعوتگر می‌خواهد و انتظار می‌رود، پیوند محکم و ارتباط نیرومند با الله متعال میباشد. بایستی همیش با ذکر و نیایش به او ارتباط بر قرار نموده و بر او توکل نماید، قلب بیدار و ذهن آگاهی داشته باشد، در برابر فرمان‌ها و دستورات الهی تسلیم بوده و با شوق و علاقه به اجرای آن بکوشد و از اموری که نهی شده‌است، دوری نماید. تمامی اوامرش را انجام داده و مطیع فرمانش باشد، در فرمانبری و طاعت، با روی گشاده و احساس خوشبختی و سعادت و اطمینان کامل، به استقبال دستورات الهی برود، فروتن، خاشع، خاضع و توبه‌کننده باشد، در برابر حدودش درنگ نماید و از نواهی‌اش دوری نماید. در اجرای دستوراتش بشتابد و اگر چه مخالف هوا و خواهشات نفسانی‌اش باشد. «لا یُؤمنُ أحدُکُم حتى یکونَ هَوَاهُ تبعًا لما جِئتُ بِهِ». «هیچ یک از شما مسلمان (کامل) نمی‌گردد تا اینکه خواهشاتش تابع و پیرو آنچه که من (ازقوانین اسلامی) آورده‌ام نگردد».
دعوتگر، هنگامی که همه این ویژه‌گی‌ها و عوامل اساسی راه را از دست بدهد بهسان مسافری می‌ماند که راه طولانی را در پیش دارد و همه زاد و توشۀ سفرش را گم کرده و از دست داده است.
- از نشانه‌های ضعف ارتباط با الله متعال؛ غفلت طولانی دعوتگر و روی‌گردانی از اوامر و دستورات الهی میباشد.
- نشانۀ دیگر؛ سستی در ادای نماز و تأخیر آن از وقتش، که باعث می‌شود، در ادای نماز جماعت به مسجد تخلف ورزد.
- از مظاهر دیگر ضعف ارتباط با الله سبحان؛ کوتاهی در تلاوت، تدبر و تطبیق احکام قرآن‌کریم و تقصیر در حقوق آن میباشد و از مهمترین گونه‌های کوتاهی هجر و ترک نمودن تلاوت قرآن‌کریم میباشد، هجر بدین معنا است که؛ در فهم و تأثیرپذیری آن کوتاهی نمایی و از معجزۀ حقیقی آن که روح را بر می‌انگیزد و انرژی تولید می‌کند و فرد را انگیزۀ دورنی می‌دهد، محروم بمانی.
{وَکَذَلِکَ أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ رُوحًا مِنْ أَمْرِنَا مَا کُنْتَ تَدْرِی مَا الْکِتَابُ وَلَا الْإِیمَانُ وَلَکِنْ جَعَلْنَاهُ نُورًا نَهْدِی بِهِ مَنْ نَشَاءُ مِنْ عِبَادِنَا وَإِنَّکَ لَتَهْدِی إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ} [الشورى/52]
«و همچنین (قرآن‌کریم را به مثابه) روحی از کلام خود به تو وحی کردیم. نمی‌دانستی که کتاب و ایمان چیست. ولی آن را نوری گردانده‌ایم با آن هر کس از بنده‌گانمان را که می‌خواهیم هدایت می‌کنیم و بی‌گمان تو به راه راست هدایت می‌کنی».
پس قرآن‌کریم مهمترین تولید کننده و بر انگیزنده ایمان میباشد.
{وَإِذَا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِیمَانًا} [الأنفال/2] «و چون آیاتش بر آنان خوانده شود بر ایمان‌شان بیفزاید».
- از نشانه‌های دیگر ضعف ارتباط؛ کثرت غم و اندوه و تشتت و پراکندهگی قلب از هدف حقیقی و روی آوری به مشاغل اهل دنیا و اهتمامات شان میباشد؛
(مَنْ کَانَتِ الآخِرَهُ هَمَّهُ جَعَلَ اللَّهُ غِنَاهُ فِی قَلْبِهِ وَجَمَعَ لَهُ شَمْلَهُ، وَأَتَتْهُ الدُّنْیَا وَهِیَ رَاغِمَهٌ، وَمَنْ کَانَتِ الدُّنْیَا هَمَّهُ جَعَلَ اللَّهُ فَقْرَهُ بَیْنَ عَیْنَیْهِ، وَفَرَّقَ عَلَیْهِ شَمْلَهُ، وَلَمْ یَأْتِهِ مِنَ الدُّنْیَا إِلاَّ مَا قُدِّرَ لَهُ) (سنن ترمذی). «هر کس که آخرت همّ و غم او باشد خداوند امور او را به سامان می‌آورد و بی‌نیازى را در قلب او قرار می‌دهد و دنیا علىرغم میلِ خود نزد او می‌رود و هر کس که دنیا همّ و غمش باشد خداوند امورش را از هم می‌پاشد و فقر را در بین دو چشم او قرار می‌دهد و از دنیا جز آنچه خداوند برایش مقدّر داشته نصیبش نمی‌شود».
- از نشانه‌های ضعف پیوند با الله سبحان، کمی و کاستی در پرهیزگاری و پارسایی و کمی خشیت و ترس از عاقبت بی‌باکی و بی‌پروایی در برابر حرمت‌های الهی میباشد. (کُنْ وَرِعًا تَکُنْ أَعْبَدَ النَّاسِ) (ابنماجه). «پرهیزگار و پارسا باش، تا عابدترین مردم باشی».
- از مظاهر ضعف ارتباط با الله سبحان؛ عدم تحری و جستجو در حلال بودن خورد و نوش میباشد؛ پس با کاستی و سستی پیوند با الله سبحانه و تعالی، بنده لگام نفسش را از دست می‌دهد، لگام ایمانی که باعث مهار نمودن نفس از رفتن در پشت شهوات و مال‌اندوزی و افتیدن در شبهات و سپس فرو رفتن در کسب حرام می‌شود. (یَأْتِی عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ لاَ یُبَالِی الْمَرْءُ مَا أَخَذَ مِنْهُ أَمِنَ الْحَلاَلِ أَمْ مِنَ الْحَرَامِ) (صحیح بخاری). «بر مردمان زمانی می‌آید که شخص پروا ندارد، چیزی را که می‌گیرد حلال است و یا حرام».
- از نشانه‌های ناتوانی در پیوند با الله سبحان؛ عدم ثبات و پایداری و یا استمرار در راه طاعت و هدایت الهی، و همچنین عدم التزام به خواسته‌های این دین، مداومت بر کارهای نیک و شایسته میباشد و یا همیش در پی افزایش کالای دنیا بودن است.
- یکی دیگر از نشانه‌های ضعف ارتباط با پروردگار لایزال؛ دوری از قیام شب میباشد، زیرا قیام شب، توشۀ دعوتگر است، که از خلال آن دعوتگر بر توشۀ اخلاصش می‌افزاید، و پیمانش را با الله مهربان تجدید می‌نماید، و منسوب بودنش را تثبیت می‌کند، و از آن در قیام به دشواری‌های مهم و سترگ دعوتش، نیرو و انرژی می‌گیرد و دعوتش را مساعدت و یاری می‌نماید.
