معرفی کتاب ” صلاه القلق”
📖 صلاه القلق
رمانی از محمد سمیر ندا
جایزه جهانی رمان عربی (بوکر عربی) ۲۰۲۵
📌 اطلاعات کتاب
عنوان: صلاه القلق
نویسنده: محمد سمیر ندا
زبان: عربی
ناشر: دار مسکلیانی، تونس
سال نشر: ۲۰۲۴
صفحات: ۳۵۳
جوایز: برنده جایزه بوکر عربی ۲۰۲۵
آثار دیگر نویسنده:
مملکه ملیکه (۲۰۱۶)
بوح الجدران (۲۰۲۱)
🧠 مضمون و اندیشه‌ی اصلی
رمان «صلاه القلق» پرسشی ژرف دربارهٔ توان انسان برای آزادسازی خویش از اوهام و بازنگری در آنچه حقیقت پنداشته می‌شود، طرح می‌کند. اثری است که خواننده را به اندیشه درباره تأثیر سلطه، جهل و ساختار قدرت وامی‌دارد، و اینکه چگونه می‌توان علی‌رغم همهٔ موانع، راهی به سوی آزادی و آگاهی گشود.
🏞️ فضای داستان
ماجرا در نجع المناسی، روستایی دورافتاده در صعید مصر رخ می‌دهد. روستایی منزوی که هنوز در فضای جنگ با اسرائیل به‌سر می‌برد، گویی از جهان بریده شده و در زمان متوقف مانده است. اهالی آن از وبا و بیماریی مرموز رنج می‌برند و در مرز افسانه و واقعیت زندگی می‌کنند.
👤 شخصیت‌های اصلی
هر یک از شخصیت‌های داستان، راویِ بخشی از زندگی و درد و پرسش‌های روستا هستند:
| نام شخصیت | توصیف |
|---|---|
| رنوح النحال | زنبوردار دانا، چهره‌ای حکیم و آرام. |
| محروس الدباغ | دباغی با اندیشه‌های خاص و نگاهی متفاوت به جهان. |
| وداد القابله | قابله‌ای که با رازی پنهان در تولدها درگیر است. |
| عاکف الکلاف | طناب‌ساز، در کشاکش حقیقت و خیال. |
| محجوب النجار | نجاری که رؤیای حفر تونل برای فرار از انزوا دارد. |
| شواهی الراقصه | زنی رقصنده، اسیر قیود جامعه و حامل اسرار فراوان. |
| زکریا النساج | بافنده‌ای ژرف‌اندیش با تأملاتی عمیق درباره زندگی. |
| جعفر الولی | مردی که گفته می‌شود دوبار مرده و ولی گشته است، شخصیت اسطوره‌گون و روحانی. |
🧾 ارجاعات تاریخی و فرهنگی
در خلال روایت، نویسنده به شخصیت‌هایی چون عبدالحلیم حافظ و جمال عبد الناصر اشاره می‌کند و فضای روستا را در زمینهٔ تحولات تاریخی جهان عرب می‌نشاند. این اشاره‌ها، نمادی از گسست تاریخی و حافظهٔ جمعی سرکوب‌شده در ذهن مردم روستا است.
✍️ سبک و زبان
رمان با زبانی شاعرانه، تمثیلی، و ساختار چندروایتی نگاشته شده است. از ویژگی‌های برجستهٔ آن:
ساختار چندصدایی با هشت راوی.
تلفیق اسطوره و واقعیت.
زبان تصویری، استعاری، و موسیقایی.
بهره‌گیری از فانتزی اجتماعی و تاریخی.
🌟 داوری و تمجید
یاسر سلیمان، رئیس هیئت امنای جایزه بوکر عربی دربارهٔ این اثر گفته است:
“صلاه القلق، رمانی است زیبا در ساختار، جذاب در زبان، گیرا در شعرآلودگی سبک، و پررمزوراز در معانی گسترده‌اش؛ مجموعه‌ای از ویژگی‌هایی که آن را سزاوار جاودانگی در ادبیات معاصر عرب می‌سازد.”
🕌 معنای استعاری «صلاه القلق»
عبارت مشهور نویسنده:
“از سال ۱۹۴۸ عرب‌ها، علاوه بر پنج نماز، نماز ششم را نیز به جماعت می‌خوانند: نماز اضطراب“
این جمله نماد اضطراب دائمی ملت عرب از زمان اشغال فلسطین تا امروز است و دلیل نام‌گذاری استعاری رمان نیز همین است: «صلاه القلق».
